Το θέατρο, ένα από τα αρχαιότερα, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για τις ιδιορρυθμίες του. Χτίστηκε στο 3ο τέταρτο του 5ου αιώνα
Εδώ άνθησε το δράμα, «κάλλιστον εύρημα των Ελλήνων». Η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών διενήργησε το 1886 την πρώτη ανασκαφική έρευνα.
Δύο κλίμακες το χωρίζουν σε τρεις ανισομεγέθεις κερκίδες. Μετά την επέκτασή του με το ανώτερο κοίλον προστέθηκε διάζωμα. Επίσης διευκολύνθηκε η πρόσβαση στο ανώτερο κοίλον με δύο εισόδους ανατολικά και δυτικά (μέσα του 4ου π.Χ. αι.).
Η χωρητικότητα του θεάτρου ήταν γύρω στους 4.000 θεατές. Δυτικά της ορχήστρας σώζεται η βάση μικρού ναού αφιερωμένου στο Διόνυσο (μέσα του 5ου π.Χ. αι.), σε ευθυγράμμιση με τη δυτική πάροδο αποκαλύφθηκε οικία την οποία χρησιμοποιούσαν οι ιερείς και μια αίθουσα που χρησίμευε ως σκηνοθήκη. Η σκηνή ήταν ξύλινη και δεν αντικαταστάθηκε αργότερα από λίθινη κατασκευή όπως έγινε σε άλλα θέατρα. Δύο μονόλιθοι που εντοπίστηκαν στο αμέσως παρακείμενο αρχαίο νεκροταφείο, με μεγάλες υποδοχές στο κέντρο τους χρησιμοποιήθηκαν για τη στήριξη των δοκών που συγκρατούσαν τη σκηνή
Η έναρξη του χρόνου λειτουργίας του θεάτρου στα τέλη του 6ου π.Χ. αι. του δίνει πρωτεύουσα θέση στην ιστορία του δράματος διότι αποτελεί το ορατό τεκμήριο της μετάβασης απ’ τις αρχικές διονυσιακές τελετές στις δραματικές. Σαφέστατα μας ζωντανεύει την εποχή – απ’ τα μέσα του 6ου αι και μετά – κατά την οποία ο πατέρας του δράματος, ο Θέσπις απ’ το Δήμο Ικαρίας (σημερινό Διόνυσο) της Αττικής δημιούργησε το «Άρμα Θέσπιδος», τον πρώτο περιοδεύοντα θίασο στον κόσμο, και έδινε παραστάσεις στους Δήμους της Αττικής, προφανώς και στο Θορικό.
Τις δραματικές παραστάσεις παρακολουθούσαν εκτός των ελευθέρων ανδρών και των γυναικών τους και πολλοί δούλοι του Λαυρίου, όπως υποστηρίζεται τελευταία, καθήμενοι στα εδώλια πάνω απ’ το διάζωμα. Οι άρχοντες, οι επίσημοι, κάθονταν σε ειδικές θέσεις, στα πρώτα ξεχωριστά εδώλια του θεάτρου στο ίδιο ύψος της ορχήστρας.
Εκτός από το θέατρο, έχουν βρεθεί ερείπια τειχών που χρονολογούνται στο 409 π.Χ., τμήματα στοάς, ενώ πολύ σημαντικό είναι τα τμήματα της κλασικής πόλης του Θορικού, που έχουν ανασκαφεί από το 1963 από Βέλγους αρχαιολόγους, και ειδικότερα της βιοτεχνικής της συνοικίας.
Μεταξύ άλλων βρέθηκε εργαστήριο καθαρισμού και πλυσίματος του μεταλλεύματος, που αποτελείται από περίπλοκο σύστημα δεξαμενών και αγωγών και το οποίο ήταν σε χρήση μέχρι τα τέλη του 5ου αιώνα. Τέλος, από το νεκροταφείο της πόλης ανασκάφηκαν συνολικό 72 τάφοι, γεωμετρικών, αρχαϊκών και κλασικών χρόνων.
Μεταξύ άλλων βρέθηκε εργαστήριο καθαρισμού και πλυσίματος του μεταλλεύματος, που αποτελείται από περίπλοκο σύστημα δεξαμενών και αγωγών και το οποίο ήταν σε χρήση μέχρι τα τέλη του 5ου αιώνα. Τέλος, από το νεκροταφείο της πόλης ανασκάφηκαν συνολικό 72 τάφοι, γεωμετρικών, αρχαϊκών και κλασικών χρόνων.
ΘΟΡΙΚΟΣ
Ο Θορικός ήταν στην αρχαιότητα μια από της σημαντικές πόλεις της Αττικής που βρίσκεται στα νοτιοανατολικό της παραλίας, μισή ώρα βόρεια του Λαυρίου και την οποία, σύμφωνα με την παράδοση, ίδρυσε ο Κέκρωψ. Ήταν χτισμένος στον βόρειο μυχό του κόλπου, στα ρίζα του εκει λόφου Βελατούρι και στον προς τα δυτικό ομαλό χώρο.
